Houthavens, De Spreeuwen
  • Adres:
    Wiborgeiland, Amsterdam
  • Programma:
    69 woningen + parkeergarage
  • Opdrachtgever:
    Ymere
  • Ontwerpteam:
    Svetla Stefanova, Anneke van Helden, Jos Neering, Jeroen van de Weijer, Jeroen van Attekum
  • Award:
    Genomineerd voor A'damse Nieuwbouwprijs 2020

Als vroeger de vrachtschepen in de Amsterdamse haven arriveerden om gelost te worden, verscheen er in een mum van tijd een grote groep veemarbeiders om de lading zo snel mogelijk in de pakhuizen op te slaan. Deze dokwerkers werkten zo goed samen dat ze op een zwerm spreeuwen leken, een hechte groep die altijd bij elkaar blijft. De havenlieden waren trots op het werk wat ze deden; de naam van het pakhuis stond dan ook op een prominente plek op de gevel.

Het gebouw De Spreeuwen staat op de kop van het Wiborgeiland, het eerste eiland in de Houthavens, met als thema “De Amsterdamse Pakhuizen”. Het blok is een dynamisch alzijdig ensemble van verschillende panden en staat aan drie zijden in het water. Het hoofdgebouw, bestaand uit twee volumes uitkijkend over de stad, is geïnspireerd op de 19e- en 20e-eeuwse grote pakhuizen aan de Oostelijke en Westelijke handelskade aan het IJ. Dit is een moderner type pakhuis waar gewerkt werd met grote schepen en kranen. Dit is goed te zien aan de gevel: een rij met boven elkaar geplaatste grote openingen om de lading met de kraan naar binnen te loodsen, met aan weerszijden kleinere gevelopeningen. Dit bepaalt het verticale karakter van de gevelcompositie. De oost en westgevels van het blok zijn opgebouwd uit een negental pakhuizen, die geïnspireerd zijn op de oudere 17e- en 18e-eeuwse grachtenpanden langs de grachten, gekenmerkt door hun opvallende luiken.

Het ensemble ligt om een binnenhof dat wordt betreden aan de kant van het Wiborgeiland via een stedelijk ontmoetingsplein, dat aan het water een terras krijgt met een aantal mooie bomen. Via dit plein kun je via de hoofdentree het gebouw in of de brede trap naar het binnenhof nemen. Via dit gemeenschappelijke hof zijn alle appartementen ontsloten. De woningen zijn een mix van 1- en 2-laags appartementen, met 2-, 3-, of 4 kamers. De buitenruimtes zijn gesitueerd aan de buitenkant van het blok en kijken uit over het water. Op deze manier kunnen de bewoners genieten van het uitzicht en hun privacy maar tegelijkertijd ongedwongen met elkaar in contact komen.

Helaas is het niet gelukt om de naam van het pakhuizencomplex op de “kuif” van het gebouw te krijgen. Daarom heeft kunstenaar Piet Parra bedacht om de spreeuwen op een andere manier in het project tot leven te laten komen. Op een paar prominente plekken bij de hoofdentrees zijn kunstwerken gemaakt die geïntegreerd zijn in het gebouw. Als klap op de vuurpijl zit er op het puntje van het dak een appel uit te rusten van zijn vlucht voor de zwerm spreeuwen die achter hem aan